Biografie lipnickie – Kmitowie herbu Szreniawa – Piotr I, Piotr III i Piotr V

Pierwszym z Kmitów, który związał się z Lipnicą był Piotr I Kmita, właściciel sąsiadujących z lipnicką królewszczyzną dóbr wiśnickich. Już w roku 1404 r. Władysław Jagiełło w Korczynie w dniu 2 września zezwala Piotrowi Kmicie wojewodzie sandomierskiemu na wykupienie miasta Lipnicy wraz ze wsią Iwkowa (za 60 grzywien). W tym dokumencie Iwkowa określona jest jako przedmieście Lipnicy!

W 1484 r. Piotr III Kmita otrzymał od króla Kazimierza Jagiellończyka zatwierdzenie na miasto Lipnica, tutejsze wójtostwo wykupił w 1491 r. za 900 grzywien od spadkobierców poprzedniego wójta, to jest Łukasza Waldorfa. Rok wcześniej uczynił to samo z sąsiednim wójtostwem w Rajbrocie. Piotra III Kmitę uważa się za I-szego starostę lipnickiej królewszczyzny. W 1491 r. Piotr III Kmita będący równocześnie starostą spiskim interweniował u rajców Bardejowa w sprawie sądeckiego patrycjusza Stanisława Bartodziejskiego i grupy mieszczan lipnickich, których uwięziono w mieście. Ci starali się odzyskać należną im zapłatę w wysokości 27 florenów, które winny był im Jakub Fratra mieszczanin z Bardiowa na Spiszu (Bardejov na Słowacji). Starostwo lipnickie było w rękach Kmitów do roku 1553, czyli do śmierci ostatniego z nich Piotra V Kmity. Piotr V Kmita był najsławniejszym członkiem tego magnackiego rodu, ur. w1477 zm. w 1553 r. W latach 20-tych XVI w. utrzymywał ścisłe związki z dworem królewskim, był poplecznikiem królowej Bony. Za zasługi wojenne i dyplomatyczne był wynagradzany urzędami państwowymi. Został marszałkiem wielkim koronnym, także wojewodą krakowskim i starostą sandomierskim. Dzięki temu stał się Kmita jednym z najbardziej wpływowych ludzi w ówczesnej Rzeczypospolitej. Posiadał dobra ziemskie wokół Wiśnicza, także we wschodniej Polsce.

Od czasów, gdy królewszczyzny (także dobra lipnickie) stały się dzierżawami (tenuty), były formą zastawu za udzielane pożyczki kolejnym królom, wartość tych pożyczek wciąż rosła (nie były spłacane), przekraczając ostatecznie wartość samego miasta, toteż Kmitowie z czasem praktycznie przejęli kontrolę nad Lipnicą i ogłaszali się jej właścicielami.

Patrz także: http://www.bochenskiedzieje.pl/index.php/artykuly/rody-szlacheckie/154-kmitowie-herbu-szreniawa

oprac. Cz. A.

By Lipnica Murowana

Lipnica Murowana to ziemia świętych, zabytków i palm