W objęciach Wiśnicko-Lipnickiego Parku Krajobrazowego (9)

Kamienie „Za Dworem”.

(Na mapce oznaczone jako 5)

Najbliżej Lipnicy Murowanej położona jest grupa wychodni piaskowcowych zwanych „Za dworem”. W pamięci najstarszych mieszkańców Lipnicy owe „kamienie”, znajdowały się w za Potokiem Piekarskim w dobrach Ledóchowskich, i stanowiły element parku leśnego – miejsca świątecznego wypoczynku dla tutejszych mieszkańców; podnosiły atrakcyjność tego miejsca.

W tym rejonie wychodnie skalne występują w dwóch miejscach, bezpośrednio nad źródłem ujętym w formie studzienki, jest to forma progu i grzędy, oraz na zboczu Szubienicznej Góry (dawna nazwa Duchowej Góry), na wysokości kilku metrów nad korytem potoku. W tym drugim przypadku, to spora ściana skalna (dawny kamieniołom).

Próg skalny nad źródełkiem, którego częścią stropową przebiegała dawna alejka spacerowa, ciągnie się równolegle do koryta Potoku Piekarskiego wznosząc się nad jego nurtem na wysokość około 10 m. Próg jest silnie zniszczony i rozpada się na samodzielne ambony i występy skalne. Decydującą rolę w procesie rozpadu jednolitego ciągu warstwy piaskowca, zdaje się mieć rozsadzająca działalność korzeni drzew i tzw. erozja ludzka.

Przebiegający na długości około 65 m próg skalny podzielić można na trzy części różniące się między sobą forma wykształcenia skałek. Najbardziej wyraziste są skałki w zachodniej części progu, w grupie tej wyróżnia się tzw. „Wielki Kamień” wysoki na 4 m nakryty czapą zwietrzeliny, porośnięty dodatkowo drzewami. W dolnej partii skałki znać ślady obrywów, które w konsekwencji doprowadzą do powstania formy grzyba. Na całej długości progu, w dolnych partiach stoku zalegają odpadłe, ale już dobrze „zrośnięte” z podłożem, pojedyncze bloki. Wśród nich „Kanapka”, ulubione miejsce odpoczynku w ciągu dawnej alejki spacerowej.

Erozyjna działalność potoku doprowadziła do odsłonięcia gruboławicowych kompleksów piaskowców istebniańskich dolnych także w drugim obszarze występowania wychodni skalnych „Za dworem”, ok. 200 m w górę potoku. Jest to piaskowiec drobnoziarnisty, w istniejącym odsłonięciu miąższość warstw sięga 3,5 m grubości, zaś wysokość całej ściany około 25 m. Warstwy piaskowca będące przedłużeniem wychodni ze stoku, spotyka się i w korycie potoku. Na długości kilkudziesięciu metrów tworzy on malowniczy przełom, lekko meandrując w obrębie łożyska.

Tekst i zdjęcia: Czesław Anioł

By Lipnica Murowana

Lipnica Murowana to ziemia świętych, zabytków i palm