Tradycja jako przejaw zachowań kulturowych przenika bezustannie w życie publiczne i prywatne, stając się w końcu obrazem tożsamości i odrębności obyczajowej lokalnych społeczności.
Tradycja
Obrzęd, tradycja – znamię czasów minionych,
Tych czasów trwanie – co się odtwarza,
Stając się życiem w stronach rodzonych,
Świętych, świąt, roku pór i kalendarza.
Lokalny obyczaj, swojszczyzna, miejscowy patriotyzm – pojęcia tworzące sens naszych małych ojczyzn. Te wartości dają najbardziej wyrazisty obraz przywiązania do swych ojcowizn, stając się zarazem jednym z najbardziej skutecznych środków patriotycznego wychowania, uczą przywiązania do rodzimego krajobrazu kulturowego i dziedzictwa przodków. Coraz częściej te zachowania – duchowe i materialne wartości zwące się tradycją, są brzmieniem coraz bardziej odległym, niekiedy wręcz muzealnym. Była więc potrzeba utrzymania tej idei, i tę zamysł podjęli lipniccy animatorzy kultury. Dążąc do podtrzymania starych obrzędów i zwyczajów, stworzyli cykl imprez, taki rok obrzędowy oparty w zasadzie na kościelnym roku liturgicznym.
Na lipnickiej ziemi szczególnie znane jest przywiązanie do swego dziedzictwa kulturowego i duma z rodzimej obyczajowości. Gminny Ośrodek Kultury w Lipnicy Murowanej podjął to wyzwanie, byśmy mogli w formie spektaklu teatralnego przeżywać wciąż, przewijające się jak rok długi, tradycje naszych przodków.
Wraz ze strofami wiersza przenieśmy się zatem na lipnicką i rajbrocką wieś, by wspólnie zaśpiewać kolędy, przeżywać zapusty, wić wielkanocne palmy czy stroić dożynkowe wieńce.
To one pospołu uświetniają lipnicką ziemię, bądźmy dumni ze swego dziedzictwa.
… Historia zmysły przenika, w sercach zrodziła się mową, wiara, tradycja, obyczaj – życia się stają osnową. …
W Boże Narodzenie
Gdzie choinka, szopka, kolędy,
A duch Wigilii przemyka się wszędy,
I Aniołek, i sianko święcone,
Na nim Jezusek kolędy nutą zapłakał i zasnął.
… poszli po kolędzie o „Lipnicką Gwiazdę”
Anioły, Turoń, śmierć wybrała się z kosą,
Kręci się kolędy betlejemska gwiazda,
Barwny ich korowód wsie przemierza szosą,
Pastorałek melodie wygrywa im wiatr.
*
… Cyganie w zapusty chodzą
Dni tłuste, puste, karnawał szalony trwa.
… My Cyganie dobrzy ludzie … dajcie nam po chruście.
Oracje zabawne, melodie skoczne ktoś gra,
… A my przyszli po zapuście, ale nas tu nie opuście…
Podarki dostali, poszli, zaśpiewali,
Hej tam pod lasem coś błyszczy z dala! …
Najładniejsze panny sadzami zmazgali,
… banda Cyganów ogień rozpala.
*
… trwają palmy wierzbowe
Trwają palmy, barwy radosne zawisły,
Wysoko się w niebo wzbiły bukietem wstęg,
Ogarnęły przestrzeń, z której wyrosły,
Wierzbowe bazie i pręci strojnych pęk.
Obrzędy ojców, ziarna zbożem kiełkują
Na pola ornym łanie, ogniem i wodą
Pospołu święcone, wstążkami palm się snują,
Do czasów, z których wyszły poświęcone powiodą.
*
… legendy trwa czas
Wrosła legendą w herb lipnicki lipa,
Mieczem królewskim nacięta – symbole,
…”Na miejscu boru tego nowe założym miasto” …
Założył Lipnicę, zamienił puszcze na role.
*
… odpust na św. Szymona
W Lipnicy święto, Szymona imieniny,
Tu się bowiem urodził, nasz ziomek święty.
Na odpust biją dzwony,
Niosą się wzdłuż i wszerz ojczystej dziedziny
*
… w bractwie cechowym
Cechowe bractwa, rzemiosł echa potęgi
Wyrosły przy warsztacie w trudzie rękodzieła
Statuty, przywileje zapisane w księgi
I wspólnych w bractwie spotkań się – niedziela.
Z pszczelego miąższu robiona świeca długa,
Wpierw z brył woskowych rękami toczona,
By, gdy nadejdzie ostatnia posługa,
Przy „siostrze”, „bracie” była zapalona.
*
… z dożynkowym wieńcem
Plon niesiemy plon, z pór roku korona,
Plon pszenicznych kłosów, darów wszystkich z pola
W dożynkowym wieńcu zbiorami zdobiona
Nasza, swojska i błogosławiona rola.
Tekst: Czesław Anioł, fot. Czesław Anioł, Krzysztof Piś
