Lipnica Dolna – Lipnica Murowana – Rajbrot – Iwkowa – Wojakowa, to już uznane z turystycznego punktu widzenia miejscowości. W obszarze tym graniczą ze sobą Pogórze Wiśnickie i Pogórze Rożnowskie przy równoczesnym sąsiedztwie Beskidu Wyspowego. Jest to kraina mieszanych lasów, wysokich wzgórz i bystrych potoków cieknących na wszystkie strony. Przybysza urzeka tu wszechobecna cisza, zapach łąk i pól, swoiste siedlisko wartości dla zmysłów. Daleko stąd do wielkich i gwarnych miast, na warunki mocno już zurbanizowanego Pogórza, można by rzec – oaza przyrody i harmonii krajobrazu.
Chociaż potęgujący się z roku na roku proces przemian zmierzających do „ucywilizowania” kolejnych stojących na uboczu terenów, powoli zmierza także i tu. Zagraża to przyrodniczej harmonii jednej z ostatnich enklaw Pogórza, zwłaszcza wschodniej części tego rejonu, od strony Iwkowej. Centrum tego obszaru, a zarazem zwornikiem, owym stykiem walorów turystycznych, jest urokliwie położona na północno –wschodnim zboczu Rogozowej (Kozłowej Góry) bacówka „Biały Jeleń”. Prowadzą ją od 1991 roku p.p. L.J. Szotowie.
Miejsce to wśród górskiej przestrzeni, w której komponują się elementy dziedzictwa kulturowego z zasobami przyrody, urasta do niemal magicznego wymiaru.
Turystyczną arterią prowadzącą w leśne ostępy owego zwornika pogórskich wzniesień, jest dolina Piekarskiego Potoku. Biegnie nią (częściowo) czarny szlak turystyczny z Lipnicy Murowanej. Jest to bardzo ciekawy z przyrodniczego punktu widzenia ciąg dolinny: formy terenowe, ostańce skalne, szata roślinna, świat zwierząt. Sam zaś potok, jak mało który z pogórskich strumieni, jest tak wdzięcznym przykładem dla postrzegania pracy rzeki, jego erozyjnych dokonań. Wzdłuż jego doliny prowadzi jedna z wersji „szlaku węgierskiego” zmierzającego niegdyś z Krakowa do Koszyc i Budy. Z Lipnicy do „Białego Jelenia” jest 6 km.
Szlak znakowany kolorem czarnym biegnie dalej, w stronę Rajbrotu, by trawersując południowe zbocza Rogozowej ponownie dotrzeć w dolinę Uszwicy. Odkryte, górne partie zboczy tej góry pozwalają podziwiać na południowym horyzoncie lesiste pasmo Łopusza – Kobyły, przynależne już do Beskidu Wyspowego.
Obszerny rozróg Rogozowej (536 m) zbudowany je w górnych partiach z utworów płaszczowiny magurskiej (czapa magurska), zapoczątkowuje tym samym tą strukturą geologiczną związek z Beskidem Wyspowym. Od strony południowej (Rajbrot) Rogozowa oddzielona jest od sąsiedniego wzniesienia, jakim jest Dominiczna Góra (476 m), płytkim lecz obszernym siodłem.
Poznawanie „turystycznego styku” od strony Rajbrotu, realizować można także na bazie zielonego szlaku turystycznego Rajbrot – Czchów. To kolejny ciąg spotkań z lasem, wsłuchiwania się w jego wewnętrzną ciszę, poznawanie ukrytych w nim tajemnic i podziwiania z prześwitów lasu odległych widoków. Ta północno-wschodnia część obszaru to pas wierzchowin biegnących od Rajbrotu ku dolinie Dunajca, przerwanych w rejonie Dominicznej Góry przełomową doliną Piekarskiego Potoku. To wyrównane pod względem wysokości pasmo, posiada w swej wschodniej części kilka kulminacji, a to: Piekarska Góra (515 m), Szpilówka (516 m), Bukowiec (494 m). Ogranicza ono od północy obszerną dolinę potoku Bela, w której rozłożyła się wieś Iwkowa.
Dorzecze potoku Bela, to kolejny i obszerny teren turystycznej penetracji związany przestrzennie z Rogozową i „Białym Jeleniem”. Wędrując obszarem tego pasma napotkać możemy takie obiekty jak: „źródełko powstańców”, krzyże powstańców styczniowych, obelisk w miejscu obozu szkoleniowego żołnierzy AK, kapliczkę św. Jana pod Piekarską Górą, kapliczki w rejonie przełęczy pod Śpilówką czy też oryginalną pustelnię Urbana pod Bukowcem. Od południowego wschodu z Rogozową łączy się pas lesistych wzgórz zwanych Sołtysimi Górami (492 m). To bardzo widokowe pasmo (w swej części wschodniej) ogranicza od południa Iwkową, czyniąc dolinę Beli rozległą terenową niecką.
Warto wybrać się biegnącą wierzchowiną Sołtysich Gór trasą turystyczną – czerwony szlak rowerowy (niekoniecznie rowerem), głębia jodłowego lasu i odludność tego pasma, są największymi walorami tego obszaru.
Rozległość masywu Rogozowej i przyległych do niej obu sąsiadujących grup Pogórza Karpackiego, stwarza porównywalne z rejonem Beskidów warunki do uprawiania turystyki w rozlicznych jej formach, od turystyki pieszej do narciarskiej, od rajdów konnych do polowań, od narciarstwa śladowego po kuligi, od kontemplacji uroków przyrody po krajoznawcze doznania.
Tekst i zdjęcia: Czesław Anioł
