Pomnik króla Władysława I zwanego Łokietkiem

Wielki polski dziejopis Jan Długosz ujął sylwetkę króla Władysława I tymi słowy:

„Mąż dzielny umysłem i czynem, którego nie należy oceniać ze szczupłej jaką wziął od przyrodzenia postawy, ale z bohaterskiej duszy, co w niedużym lecz krzepkiem mieszkała ciele. Od młodości aż do zgrzybiałego wieku zachował czerstwość umysłu i ciała. Gdyby kto o nim sądzić chciał z jego wzrostu, nie znalazłby nawet postawy godnej rycerza: ale ciało jego szczupłe i drobna postawa, dla której nazwano go Łokietkiem, jakby łokieć ledwo trzymającym miary, uzacniała dusza wielka, nagradzając wzrost niski bohaterskiemi umysłu przymiotami.”

Lipniczanie nie zapomnieli o władcy, który swymi niezwykłymi przymiotami i aktem lokacyjnym wydanym 12 marca 1326 r., zapisał się w ich wiecznej pamięci. Postawili mu pierwszy w Polsce pomnik, stanął we wrześniu 1998 r. Zaprojektował go artysta rzeźbiarz Czesław Dźwigaj, profesor Krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych, twórca licznych pomników między innymi w Nowym Wiśniczu, gdzie profesor się urodził. Pomnik odlany z brązu stanął w północno-wschodnim narożniku rynku, nieopodal kościoła św. Szymona z Lipnicy. Pomnik przedstawia pełną postać monarchy z orężem i zwojem aktu nadania Lipnicy praw miejskich.

Z cytowanych na dokumencie wyimków, doczytać się możemy iż  …Wladislaus Dei gratia rex Poloniae … fideli nostro Conrado sculteto de Lypnycza civitatem de ipsa villa facere locare et cirare uire Theuthonico damus concerdismus et conferimus …

“Według tego co w przywileju dawniejszym kontynuujemy (…) i aby nie było to dalej źródłem błędów, które wynikają z wątpliwości i tworzą przepaść przez uchybienia spowodowane czasem i aby zabezpieczyć owe przywileje mądrze i roztropnie – stąd to świadectwo pisane: aby w rodzaju testamentu wzmocnić, w zgodzie ze zwyczajem (…) czyni się Lipnicę poniżej Bochni zlokalizowaną i chronioną prawem niemieckim, jak samo przez się rozumie z nowym rynkiem jak mówi średzkie prawo teraz udzielamy i przekazujemy w tym piśmie …” .*

Na stojącej u stóp króla tarczy widnieje herb Lipnicy, którego wizerunek stworzył niegdyś niechcąco sam monarcha.

..Lata minęły, Łokietek pomnikiem stanął,
On Lipnicy królewskie dał wiano.
Dziś spogląda na lipę co ją mieczem naciął
I gdzie prawa miejskie osadzie nadano. …

Przesłanie intencji budowy pomnika zawarte jest w słowach aktu erekcyjnego na tą okazję sporządzonego. Napisano tam:

„Król dał nam niegdyś miasto, my dzisiaj miastu dajemy króla. Zwiemy to naszą powinnością, bo przodkom zawdzięczamy naszą wolną Ojczyznę – tę dużą i tę tutaj – ziemię naszych ojców. Udziałem naszym stała się radość z urzeczywistnienia tego zamysłu, który siłą wielu rąk i wsparciem możnych, a nierzadko i ubogich, pozwolił temu królewskiemu grodowi poczuć się godnym ugoszczenia swego historycznego władcy.[…]

Pomnik króla Władysława Łokietka społeczeństwo ufundowało na wieczną pamiątkę ustanowienia praw miejskich Lipnicy Murowanej w 1326 r. oraz hojne uwłaszczenie dobrami królewskimi.[…] Odsłaniany dzisiaj monument zawiera wiele pouczających treści. Uważny obserwator będzie miał doskonałą powtórkę z historii jeśli dokładnie przyjrzy się naszemu pomnikowi.”

Kolejna ze stron aktu erekcyjnego daje świadectwo ludzi i czasu, wobec których zaistniało to rzeźbiarskiego dzieło i pomnik historii. 

„ W imię Trójcy Przenajświętszej Amen! Ku wieczystej chwale Rzeczypospolitej Polskiej!

Działo się to w siedmiowiekowym miasteczku Lipnicy Murowanej w dniu 27 września Roku Pańskiego 1998 w 516 rocznicę śmierci Błogosławionego Szymona z Lipnicy oraz w 53 rocznicę odzyskania niepodległości Polski po II wojnie światowej. Gdy na stolicy apostolskiej w Watykanie zasiadał papież z rodu Polaków Jego Świątobliwość Jan Paweł II – kardynał Metropolita Krakowski Karol Wojtyła. Gdy prezydentem Rzeczypospolitej był Aleksander Kwaśniewski. Gdy na stolicy prymasowej przewodził Kościołowi Katolickiemu w Ojczyźnie Kardynał Józef Glemb. Gdy Marszałkiem Sejmu R.P. był Pan Maciej Płażyński. Gdy Marszałkiem Senatu R.P. była Pani Alicja Grześkowiak. Gdy Wojewodą Tarnowskim był Pan Aleksander Grad. Gdy Ordynariuszem Diecezji Tarnowskiej był Ks. Biskup Wiktor Skworc. Gdy Kierownikiem Urzędu Rejonowego w Bochni był Pan Edward Polek. Gdy Wójtem Gminy Lipnica Murowana był Pan Jerzy Piś. Gdy Przewodniczącym Rady Gminy  Lipnica Murowana był Pan Stanisław Włodarczyk. Gdy Proboszczem i dziekanem Dekanatu Lipnickiego był ks. Mgr Stanisław Wiśniowski. Gdy katechetą ks. Mgr Piotr Mucha, a Gospodarzem – Sołtysem Lipnicy Murowanej był Pan Józef Piotrowski inicjator budowy pomnika wdzięczności  dla króla Władysława Łokietka.

Tę inicjatywę podjęło społeczeństwo Lipnicy Murowanej powołując Społeczny Komitet Budowy w następującym składzie:

Józef Piotrowski – przewodniczący

Stanisław Włodarczyk – zastępca przewodniczącego

Edward Polek – sekretarz

Bronisław Pławecki – skarbnik

Jerzy Piś – koordynator budowy

Ks. Stanisław Wiśniowski – członek, doradca

Ryszard Chrzanowski – członek, przedstawiciel szkół

Mieczysław Przybyłko – członek, komendant OSP

Stanisław Paprota – członek, sołtys Lipnicy Górnej

Maria Bereta – członek, sołtys Lipnicy Dolnej

Stanisław Kędryna – członek, komendant gminy OSP

Opracowanie  projektu pomnika wykonał Profesor ASP w Krakowie Pan Czesław Dźwigaj znany artysta – rzeźbiarz, przyjaciel Lipnicy. Roboty wstępne na placu zostały wykonane sposobem gospodarczym. Pomnik ulokowano na skwerku w Lipnicy Murowanej w rogu Rynku obok kościoła Błogosławionego Szymona z Lipnicy.

Obecnie Lipnica Murowana rozpoczęła starania o przywrócenie praw miejskich. Zachowała przez wieki charakter miasteczka z pięknym Rynkiem, na którym postawiono w 1913 r. figurę Błogosławionego Szymona, beatyfikowanego 24 lutego 1685 r. przez Papieża Innocentego XI, dzięki staraniom Króla Jana III Sobieskiego po historycznym zwycięstwie pod Wiedniem nad nawałą turecką 12 IX 1683 r. 


*
(tłumaczenie z tekstu łacińskiego pani Barbara Polek).

Opracowanie i zdjęcia: Czesław Anioł

By Lipnica Murowana

Lipnica Murowana to ziemia świętych, zabytków i palm

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *